De kosten voor Sociale Zekerheid en gezondheidszorg nemen de komende jaren aanzienlijk toe. In 2024 zullen de uitgaven voor Sociale Zekerheid (14,8 miljard euro) en gezondheidszorg (9,3 miljard euro) de sterkste stijging vertonen.
Hoewel de huidige financiële situatie van de overheid solide is, brengen vergrijzing en investeringsplannen vraagstukken met zich mee met betrekking tot de verdeling van financiële verplichtingen over verschillende generaties. De vergrijzing zal aanzienlijke invloed hebben op de overheidsfinanciën op de lange termijn en vereist speciale aandacht. Ook voor werkgevers heeft dit vraagstuk grote impact, met een grotere instroom in regelingen zoals bijvoorbeeld de Loonkostenvoordelen.
De netto-uitgaven voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering WIA worden naar verwachting tussen 2022 en 2027 met meer dan 2 miljard euro verhoogd. De WIA omvat zowel de IVA (Inkomensregeling Volledig Arbeidsongeschikten) als de WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsongeschikten). De stijging van de WIA-uitgaven is voornamelijk toe te schrijven aan een groeiend aantal verzekerden en een stijgend risico op instroom. De verhoogde AOW-leeftijd vergroot ook de kans op instroom.
In 2024 wordt er een technische verschuiving toegepast die de Whk-premie verlaagt en de Aof-premie verhoogt. Het doel van deze wijziging is om de budgettaire effecten van de lagere Whk-premie te compenseren door de Aof-premie aan te passen. Hierdoor blijven de totale lasten voor werkgevers per saldo min of meer gelijk. De Aof-premie (Arbeidsongeschiktheidsfonds-premie) is een verplichte loonheffing die werkgevers betalen ten behoeve van het Arbeidsongeschiktheidsfonds. Het doel van deze premie is om ervoor te zorgen dat werknemers die langdurig ziek of arbeidsongeschikt worden, hun loon als uitkering ontvangen.
De lagere Whk-premie in 2024 wordt toegeschreven aan de verwachting dat bepaalde grote uitzendbureaus vanaf dat jaar zelf verantwoordelijk worden voor de kosten van zieke werknemers in plaats van het UWV. Dit betekent dat het UWV minder geld zal uitgeven aan uitkeringen, wat leidt tot een lagere Whk-premie.
Impact voor werkgevers
De lagere Whk-premie resulteert in een lastenverlichting van 567 miljoen euro voor organisaties. Echter, deze lastenverlichting wordt gecompenseerd door een lastenverhoging via de Aof-premie, zodat de totale lasten voor werkgevers min of meer onveranderd blijven. Kortom, deze ontwikkelingen hebben tot doel de financiële lasten voor werkgevers in verband met arbeidsongeschiktheid en ziekte van werknemers in evenwicht te houden, ondanks de veranderingen in de Whk-premie en de Aof-premie.
De uitgaven aan de Wajong vallen lager uit, voornamelijk door een bijstelling van de uitstroom in de Wajong. De komende jaren gaan naar verwachting meer mensen met pensioen dan eerder werd verwacht. Daarnaast vallen ontvangsten Wajong in 2023 hoger uit door de afrekening over het Wajong budget 2022.
Impact op de Loonkostenvoordelen (LKV)
Het UWV verwacht met name vanuit de Wajong een grote groep mensen aan het werk te helpen. Onze analyses laten zien dat werkgevers vaak niet correct omgaan met de loonkosten bij de aanname van Wajongers. Wij vinden het belangrijk dat werkgevers er attent op zijn dat zij bij het aannemen van een persoon uit de Wajong gebruik kunnen maken van het Loonkostenvoordeel. Werknemers die nieuw in dienst komen vanuit een WAO, WAZ- of WIA-uitkering komen in aanmerking voor het LKV Arbeidsgehandicapten ter hoogte van maximaal 6.000 euro per jaar. Nieuwe werknemers vanuit de Wajong vallen onder de banenafspraak en staan geregistreerd in het doelgroepregister. Hiervoor kan het Loonkostenvoordeel Banenafspraak worden toegepast ter hoogte van maximaal 2.000 euro per jaar.
De banenafspraak uit het Sociaal Akkoord van 2013 heeft het doel om meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen bij reguliere werkgevers. De opgave voor markt en overheid tot en met 2022 was om 92.500 extra banen te realiseren ten opzichte van de nulmeting. In 2022 is de landelijke doelstelling van 92.500 extra banen (sector en markt samen) met 81.117 banen niet gehaald.
Met 71.113 extra banen heeft de sector markt de doelstelling van 70.000 banen weer gehaald. De overheidswerkgevers hebben de doelstelling ook in 2022 niet gehaald. Ten opzichte van de nulmeting heeft de sector overheid 10.004 extra van de afgesproken 22.500 extra banen gerealiseerd. De Minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen heeft de Tweede Kamer geïnformeerd over het versterken van de banenafspraak en de resultaten banenafspraak 2022. In de brief van 7 juni 2023 zijn vervolgstappen aangekondigd om de banenafspraak te verbeteren. Het gaat onder meer om een beperkte verbreding van de doelgroep banenafspraak en het verder verkennen van het beschikbaar stellen van loonkostensubsidie in de Wajong en het uitwerken van loonkostensubsidie in de WIA.
Impact voor werkgevers
De markt is er in geslaagd het quotum te behalen en de overheidssector heeft de doelstellingen wederom niet behaald. Nu wordt er gewerkt aan een verbreding van de doelgroep banenafspraak. Dit betekent dat er vaker recht zal bestaan op de LKV Banenafspraak. De doelgroep neemt immers toe. Let op dat werknemers die vallen onder de doelgroep Banenafspraak óók vallen onder de no-riskpolis. Lees hier meer over.
Als onderdeel van het arbeidsmarktpakket wordt de systematiek rondom de WW-premieheffing gewijzigd. Momenteel moeten werkgevers het hoge tarief betalen als blijkt dat een werknemer méér dan 30% overwerk heeft uitgevoerd t.o.v. de uren in zijn/haar contract. Er geldt een uitzondering op deze regel voor werknemers die een contract hebben van meer dan 35 uren per week. Deze grens wordt verlaagd naar 30 uren per week.
Impact voor werkgevers
VCSW ziet nu vaak bij analyses dat ten onrechte de hoge WW-premie wordt gehanteerd voor medewerkers met een vast contract. Door deze wijziging zullen werkgevers vaker aan het einde van het jaar een (extra) financiële controle moeten uitvoeren om te zorgen dat er geen onnodig hoge premie wordt afgedragen. Het salarispakket zal dit wellicht berekenen, maar het zal ook personele aandacht vragen.
De krapte op de arbeidsmarkt wordt versterkt door de lage werkloosheid en het recordaantal banen in Nederland, namelijk meer dan 11 miljoen. In het tweede kwartaal van 2022 waren er 143 openstaande vacatures voor elke 100 werklozen. De schaarste aan arbeidskrachten is niet te wijten aan een gebrek aan werkenden in Nederland, maar eerder aan de unieke cultuur van deeltijdwerk, waar zowel vrouwen als mannen in vergelijking met andere landen vaker in deeltijd werken. Van de 4,5 miljoen deeltijdwerkers geeft bijna een half miljoen aan dat ze graag meer uren willen werken. Het kabinet ziet een cruciale rol weggelegd voor werkgevers om deze arbeidsmarktspanningen op te lossen.
Wat betekent dit voor werkgevers?
We raden werkgevers aan om extra aandacht te besteden aan de Loonkostenvoordelen bij het aannemen van nieuwe medewerkers, juist nu meer dan ooit. Heb jij naar aanleiding van dit commentaar vragen over onze dienstverlening, neem dan contact op met een van onze collega’s.
De wet- en regelgeving binnen de sociale zekerheid staat nooit stil.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
